Fantastik Bir Karamizah Örneği:  İNTİHARIN GENEL PROVASI

“Kurulduğu günden bu yana gerek oyun seçimleri, gerek özgün yorumları, gerek oyunculukları, gerekse de oyun birliktelikleriyle dikkat çeken, kendi seyircisini oluşturan ve giderek daha büyük seyirci kitlelerine sesini ulaştıran Tiyatro Adam enönemli Balkan yazarlarından Duşan Kovaçeviç’in önemli yapıtlarından biriyle, İntiharın Genel Provası’yla açtı perdesini.”                        

 Kurulduğu günden bu yana gerek oyun seçimleri, gerek özgün yorumları, gerek oyunculukları, gerekse de oyun birliktelikleriyle dikkat çeken, kendi seyircisini oluşturan ve giderek daha büyük seyirci kitlelerine sesini ulaştıran Tiyatro Adam enönemli Balkan yazarlarından Duşan Kovaçeviç’in önemli yapıtlarından biriyle, İntiharın Genel Provası’yla açtı perdesini.

Sevgilisiyle sorunları olan, işini kaybetmiş, boğazına kadar borç batağına saplanmış mutsuz bir adam, mimar, kurtuluşu onuruyla intihar etmekte bulur ve intihar etmek üzere Tuna köprüsüne gelir. Tam kendini köprüden atmak üzereyken bir takım insanlar tarafından durdurulur. Önce balıkçı engel olmaya çalışır. İki üneversite bitirmiştir balıkçı, aslında makine mühendisidir. Eğer atlarsa ağları parçalanacak, kaçak avlandığı da ortaya çıkacaktır. İlerideki Gazela köprüsünü önerir intihar etmesi için. Taksiyle yetişen sevgilisi intihar etmemesi için onu ikna etmeye çalışır. Onlara tek böbreği olmayan bir gemi kaptanı eklenir. Kaçak turist gezdirmektedir, atlarsa gemisinin üzerine düşebileceğini, turistleri korkutabileceğini, hattâ ölümlere bile neden olabileceğini söyler. Sorun paraysa, işsizlikse işadamı kardeşi ne güne duruyordur. Tek gözü olmayan işadamı kardeş mimarı işe almadan önce tek bacağı olmayan psikolog kardeşin onu görmesini ister… Mimar kendisine bir oyun oynandığını anlar ama artık iş işten geçmiştir. Oyunun sonunda bir göz, bir bacak ve bir böbreklerini kaybetmiş olarak sahnede yer alır mimar, sevgilisi ve balıkçı. Gerçeği anlamışlardır ama artık çok geçtir. Bu kez onları savunmak üzere iki bacağını da kaybetmiş olan dördüncü avukat kardeş devreye girer…

Emir Kustrika’nın “Underground” filminin senaristi olarak da tanıdığımız senarist, yönetmen ve oyun yazarı Duşan Kovaçeviç, İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nda sahnelenmiş Buluşma Yeri ve Dar Ayakkabıyla Yaşamak oyunlarıyla da türk tiyatro seyircisinin yakından tanıdığı bir isim. En zor, en acı, hattâ trajik diyebileceğimiz durumlardan bile güldürü çıkartmayı başaran bir yazar Kovaçeviç. Bu oyununda da, yer yer absürdü çok başarılı bir biçimde yakalayarak, savaş sonrası ekonominin ve insanı ezip yok etmeye çalışan düzenin insanı yaşamından vazgeçmeye itişini, intihara sürükleyişini izliyoruz. Çaresiz kalan insanın çaresizliğinin tutsağı oluşuna, tutkularının, zaaflarının tuzağına düşmesine, yalnızlığına, yalnız bırakılmışlığına,bir umudun peşinde koşarken çarkın dişlileri arasında yok oluşuna tanıklık ediyoruz. Oyundaki “Kurt neden ot yemez? Çünkü bunu onun için koyunlar yapar,” repliği eserin özünü çok güzel yansıtmakta.

Oyunu çok akıcı bir türkçeyle, hiç aksamayan, su gibi akan bir sahne diliyle Bilge Emin dilimize kazandırmış. İntiharın Genel Provası aslında yorumlanması da, sahnelenmesi de, oynanması da çok zor bir oyun. İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu? daki başarılı ve yaratıcı rejisiyle de yakından tanıdığımız Emrah Eren tüm zorlukların üstesinden gelmeyi başarmış. Tiyatro Adam’ın kemikleşmiş bir kadrosu var ve bugüne dek her oyunlarında başardıkları muhteşem bir oyun birliktelikleri var. Bu kez Tiyatro Adam’ın bu kemikleşmiş kadrosundan bir tek Fatih Koyunoğlu yer alıyor oyunda. Emrah Eren’in bu temposu bir an olsun düşmeyen rejisinde de farklı ekollerden gelen dört oyuncu arasında da hiç aksamayan bir birliktelik kurulmuş. Oyunun başarısında bu birlikteliğin ve oyuncuların birlikte oynamaktan aldıkları, seyirciye de yansıyan keyfin rolü çok büyük. Oyunun hiç aksamayan, bir an olsun düşmeyen temposunda, rejinin başarısında Barış Dinçel’in usta işi, yaratıcı dekorlarının katkısı çok önemli.

Başta Erdem Akakçe olmak üzere Fatih Koyunoğlu da, Kadir Çermik de, Selen Öztürk de doğal, yüksek tempolu, inandırıcı, abartmalarda bile bıçak sırtı bir dengede çok başarılı oyunculuklar sergiliyorlar.

İntiharın Genel Provası çuvaldızı iğne gibi batıran, seyirciyi güldürürken acımasız bir sistem eleştirisini sahneye getiren bir oyun. Sezonun görülmesi gereken önemli yapıtlarından.